Szkodniki zbóż występujące w okresie jesiennym to narastający problem mogący obniżać potencjał plonotwórczy.
Zmiany w technologiach uprawy zbóż oraz przebiegu pogody należą do głównych przyczyn wzrostu zagrożenia powodowanego przez szkodniki występujące w okresie jesiennym. Kluczowymi czynnikami związanymi z uprawą, wpływającymi na zwiększenie ich ekonomicznej szkodliwości o tej porze roku są: uproszczenia uprawowe, niepełny płodozmian i obfite nawożenie.
Szkodniki jesienne można podzielić na żerujące na kiełkujących oraz młodych roślinach oraz przenoszące choroby wirusowe (tzw. wektory chorób wirusowych), których efekty uszkodzeń widoczne są przede wszystkim na wiosnę.
Najgroźniejsze szkodniki jesienne występujące w zbożach to: rolnice, łokaś garbatek, ploniarka zbożówka, śmietka ozimówka, lenie, drutowce, pędraki oraz wektory chorób wirusowych – głównie mszyce i skoczki sześciorki.
Większość strat powodowanych jesienią jest przyczyną żerowania larw wspomnianych owadów na ziarniakach, kiełkach oraz na młodych roślinach. Sprawcami tych uszkodzeń są przede wszystkim rolnice, lenie, łokaś garbatek, ploniarka zbożówka. Na polskim rynku praktycznie nie ma zarejestrowanych insektycydów do zwalczania tego rodzaju szkodników.
Do metod niechemicznych można zaliczyć poprawną agrotechnikę (wczesna podorywka, głęboka orka, wczesny siew), właściwy płodozmian, zwiększanie normy wysiewu, usuwanie z pól chwastów oraz ich pozostałości.
Druga grupa szkodników jesiennych to dorosłe owady, które podczas nakłuwania liści wprowadzają wraz ze swoja śliną wirusy wielu chorób. Do najważniejszych chorób wirusowych należą różnego rodzaju karłowatości zbóż, które są najczęściej zauważane dopiero wiosną, po ruszeniu wegetacji.
Największą grupą sprawców karłowatości są mszyce (zbożowa, czeremchowo-zbożowa, różano-trawowa), których naloty mogą być bardzo intensywne w okresie jesiennym. Najbardziej narażone na infekcje chorób wirusowych są jęczmień ozimy oraz pszenica ozima. Wektorem chorób wirusowych są również skoczki sześciorki, które żerują przede wszystkim w uprawie pszenicy ozimej.
Do jesiennego zwalczania wyżej wymienionych szkodników należy stosować środki z grupy neonikotynoidów (acetamipryd) oraz pyretroidów (deltametryna). Najlepsze wyniki uzyskuje się przy stosowaniu łącznym obu tych grup insektycydów. Opryski wykonuje się w momencie pojawienia się szkodników na plantacjach.
