Rekordowe plony 2023!
RZEPAK
Uprawa rzepaku ozimego w naszym kraju od kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie z tendencją lekkiego wzrostu. Powodów, dla których decydują się Państwo na siew tej uprawy jest kilka. Jednym z nich na pewno jest wysoka efektywność ekonomiczna. Osiągnięcie jej nie jest prostą sprawą i wymaga wielu działań już w okresie jesiennej wegetacji.
Klikając w poniższe ikony i wybierając zakres działań czy produktów poznacie Państwo nasze rekomendacje w zakresie tej uprawy.
GLEBA
Pierwsze decyzje i działania związane są już z przygotowaniem stanowiska. Rzepak dobrze plonuje na glebach o głębokiej warstwie ornej, o ile są utrzymane w wysokiej kulturze i zasobne w składniki pokarmowe. Pod rzepak nie nadają się gleby podmokłe i zakwaszone, suche piaski oraz torfy i mursze, na których może wymakać i wymarzać.
Najlepsze stanowisko dla rzepaku to gleba bogata w próchnicę , niezakwaszona, o przepuszczalnym podłożu. Długi palowy system korzeniowy rzepaku ma bardzo pozytywny wpływ na strukturę gleby, szczególnie tam, gdzie stosowane są uproszczenia uprawowe.
Należy też pamiętać o dostarczeniu do gleby odpowiednich nawozów. Ilość i skład zależy od zasobności danej gleby – zachęcamy zatem do badania gleby i ścisłego określenia zapotrzebowania Twojej gleby na składniki, z których część należy podać jeszcze przedsiewnie (głównie azot, fosfor i potas).
Rzepak – materiał siewny
Rzepak posiada wiele wartościowych cech, które sprawiają, że jest to jedna z najczęściej uprawianych roślin wśród rolników na całym świecie. Ze względu na korzystne warunki glebowo-klimatyczne, w Polsce popularny jest rzepak ozimy. Wybór odpowiedniego materiału siewnego rzepaku to kluczowy element, mający znaczący wpływ na zdrowotność, jakość oraz wysokość plonu.
Rzepak mieszańcowy a populacyjny
W uprawie rzepaku istnieją dwie główne grupy odmian: rzepak mieszańcowy (hybrydowy) i populacyjny (liniowy). Rzepak mieszańcowy to odmiany uzyskiwane z krzyżówek różnych linii rodzicielskich, co pozwala na uzyskanie cech bardziej spójnych i przewidywalnych. Z kolei rzepak populacyjny opiera się na wspólnym zbiorze nasion z różnych linii, co może prowadzić do większej zmienności w populacji.
Odmiany mieszańcowe rzepaku charakteryzują się lepszym wigorem i większą liczbą rozgałęzień oraz łuszczyn w porównaniu do rzepaku populacyjnego. Rzepak hybrydowy jest bardziej odporny na zmienne warunki pogodowe, stres i patogeny, które wywołują choroby. To przekłada się na wyższe plony. Jednak wadą jest fakt, że każde w następnym pokoleniu występuje rozszczepienie cech powodujące osłabienie łanu, co wymaga corocznego zakupu nowego materiału siewnego.
Odmiany populacyjne rzepaku cechuje lepsza stabilność plonów, nawet na gorszych stanowiskach. Ich materiał siewny jest tańszy od mieszańcowego. Natomiast nie posiada tak bogatych pakietów odpornościowych jak rzepak mieszańcowy. Warto jednak zauważyć, że rzepak mieszańcowy jest bardziej popularny pomimo tych różnic.
Zastosowanie rzepaku
Rzepak ma szerokie zastosowanie. Jest rośliną oleistą, a z jego nasion wytwarza się olej rzepakowy, który jest ceniony ze względu na zdrowe kwasy tłuszczowe. Rzepak wykorzystywany jest również w produkcji pasz dla zwierząt oraz w przemyśle chemicznym, gdzie jest surowcem do produkcji biodiesla i innych produktów.
Jakie nasiona rzepaku wybrać?
Wybierając nasiona rzepaku, przede wszystkim należy określić, na jakim stanowisku chcemy go wysiać. Kolejnym istotnym czynnikiem wyboru jest rejon, w jakim położona jest uprawa – rzepak powinien wyróżniać się odpowiednim wigorem oraz odpornością na choroby grzybowe. Ważna jest również odporność na wyleganie i osypywanie łuszczyn oraz mrozoodporność.
Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze odmiany rzepaku do siewu?
Przy wyborze nasion rzepaku warto kierować się cechami takimi jak plenność, odporność na choroby oraz dostosowanie do warunków glebowych i klimatycznych regionu, w którym ma być uprawiany.
Czy warto postawić na rzepak kwalifikowany?
Rzepak kwalifikowany to nasiona spełniające określone standardy jakościowe. Inwestowanie w takie nasiona może zapewnić wyższe plony lepszej jakości, co może przyczynić się do zwiększenia zysków.
Wymagania stanowiskowe rzepaku
Rzepak potrzebuje dobrej przepuszczalności gleby i dużej ilości światła. Nie powinno się go uprawiać na glebach podmokłych czy zalewowych.
Wymagania glebowe rzepaku
Najlepsze rezultaty w uprawie rzepaku uzyskuje się na glebach żyznych, zasobnych w próchnicę i wapń. Odczyn pH gleby powinien mieścić się w przedziale 6,0-7,0, co sprzyja prawidłowemu rozwojowi rośliny.
Uprawa rzepaku – technologia uprawy
Uprawa rzepaku wymaga starannego przygotowania gleby oraz właściwego nawożenia. Bardzo ważne jest również zachowanie optymalnych terminów siewu.
Kiedy się sieje rzepak?
Optymalny termin siewu rzepaku ozimego i jarego uzależniony jest od regionu i warunków klimatycznych. W Polsce odmiany ozime sieje się od sierpnia do września. Natomiast optymalny termin siewu rzepaku jarego to druga połowa marca do połowy kwietnia.
Norma siewu rzepaku
Norma siewu rzepaku zależy od rodzaju odmiany, lokalnych warunków i celu uprawy. Dla rzepaku populacyjnego wynosi 50–60 nasion/m², podczas gdy odmiany hybrydowe potrzebują 30–50 nasion/m².
Głębokość siewu rzepaku
Optymalna głębokość siewu rzepaku wynosi około 1–2 cm, jednak w przypadku suchej gleby głębokość można zwiększyć do 3 cm.
Późny siew rzepaku
Niekiedy opóźniony siew rzepaku okazuje się koniecznością, co może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. Opóźnienie siewu powinno się wiązać ze zwiększeniem obsady na m². Zbyt późny termin siewu może odbić się na wysokości plonu oraz skutkować mniejszą ilością rozgałęzień bocznych.
Siew rzepaku po rzepaku
Siew rzepaku po rzepaku może znacząco obniżyć plony, dlatego wskazane jest zachowanie odpowiednich odstępów między uprawami. Monokultura w rzepaku sprzyja rozwojowi chwastów oraz chorób grzybowych, w dłuższej perspektywie może wpływać na pojawienie się kiły kapusty na danym stanowisku.
Nawożenie rzepaku
Rzepak ma wysokie wymagania pokarmowe, dlatego odpowiednie nawożenie jest kluczowe dla sukcesu uprawy. Najważniejszymi składnikami dla rzepaku są azot oraz potas, w mniejszym stopniu wapń, fosfor i siarka.
Uprawa rzepaku – powszechne i groźne szkodniki
W uprawie rzepaku powszechne są szkodniki łuszczynowe i łodygowe. Do szkodników łuszczynowych rzepaków zaliczają się chowacz podobnik i pryszczarek kapustnik. Grupa ta może spowodować znaczne obniżenie plonu oraz spadek jego jakości. Chowacz brukwiaczek oraz chowacz czterozębny to natomiast szkodniki łodygowe. Oprócz nich częstym szkodnikiem rzepaku jest słodyszek rzepakowy, który uszkadza pąki kwiatowe. Regularna lustracja plantacji oraz odpowiednie zabiegi agrotechniczne z użyciem środków ochrony roślin są istotne w kontekście ich zwalczania.
Choroby grzybowe rzepaku
Choroby, takie jak zgnilizna twardzikowa, sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych, wertycylioza, cylindrosporioza oraz kiła kapusty występują powszechnie w uprawach rzepaku. Mogą one znacząco wpłynąć na wysokość plonu, dlatego istotna jest odpowiednia agrotechnika, a także wybór odmian o wysokiej odporności na choroby, które są najczęstsze w danym rejonie.
Chwasty w uprawie rzepaku
Chwasty w rzepaku konkurują z rośliną uprawną o wodę, składniki odżywcze i światło już od momentu siewu. Najczęściej występują:
- chaber bławatek,
- fiołek polny,
- gorczyca polna,
- gwiazdnica pospolita.
Pomocna w zwalczaniu chwastów jest odpowiednia agrotechnika i właściwe zmianowanie, a także odpowiednio dobrane i zaplanowane zabiegi herbicydowe.
Ochrona rzepaku – środki ochrony roślin
W celu ochrony rzepaku przed chorobami i szkodnikami istotna jest odpowiednia agrotechnika. Jeżeli jednak agrofagi pojawią się w uprawie, należy bezzwłocznie zastosować odpowiednie środki ochrony roślin. Bardzo ważna jest regularna lustracja uprawy, aby jak najszybciej reagować na zagrożenia.
Cena nasion rzepaku
Cena nasion rzepaku może różnić się w zależności od odmiany, dostawcy, a także jakości materiału siewnego, dlatego nie powinna być głównym kryterium wyboru. Dużo niższą ceną mogą wyróżniać się nasiona, które nie są kwalifikowane, co oznacza, że nie spełniają określonych norm, a także ich cechy nie są dokładnie zbadane i dopasowane do panujących warunków.
Gdzie kupić nasiona rzepaku?
Nasiona rzepaku warto kupować u sprawdzonych dostawców, którzy cieszą się dobrą opinią wśród rolników. Jest to gwarancja plonów na określonym poziomie o konkretnych parametrach.
Chemirol – nasiona rzepaku dostępne w ofercie
Firma Chemirol oferuje kwalifikowany materiał siewny rzepaku o wysokich parametrach jakościowych. Dostępne są zarówno odmiany populacyjne, jak i mieszańcowe, wyróżniające się wysoką zdrowotnością oraz wysokim potencjałem plonowania.
Bibliografia
- Biskupski A., Sienkiewicz J., Efektywność różnych sposobów pożniwnej i przedsiewnej uprawy roli pod pszenicę ozimą i rzepak ozimy. Fragmenta Agronomica. 1994, 11 (1), s. 72-81.
- Heimann S., Rzepak ozimy. Farmer. 2007, 13, s. 25-31.
- Krygier K., Rzepak u progu XXI wieku. Przemysł Spożywczy. 2001, 55 (02), s. 41-48.
- Mrówczyński M., Jajor E., Paradowski A., Heimann S., Rzepak jary – uprawa i ochrona. Ochrona Roślin. 1996, 40 (11), s. 3-6.
- Paradowski J., Rzepak bez chwastów. Agrotechnika. Poradnik Rolnika. 2009, 07, s. 19-22.
- Podkówka W., Rzepak – roślina przyszłości – surowiec do produkcji biopaliwa i pasz. Ekologia i Technika. 2002, 10 (5), s. 131-138.
- Roszkowski A., Zapotrzebowanie na rzepak na cele energetyczne dla przemysłu spożywczego i paszowego. Wieś Jutra. 2004, 07, s. 28-30.
- Tys J., Rybacki R., Rzepak – jakość nasion, procesy zbioru, suszenia, przechowywania. Acta Agrophysica. 2001, 44, s. 1-73.
- Walkowski T., Wpływ terminu i gęstości wysiewu na plon rzepaku jarego odmiany populacyjnej Star i mieszańca złożonego Margo. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops. 2001, 22 (2), s. 409-422.
- Wielebski F., Wójtowicz M., Wpływ gęstości siewu na plon nasion oraz cechy morfologiczne i elementy struktury plonu odmian populacyjnych i mieszańcowych rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops. 2001, 22 (2), s. 349-362.
- Wielebski F., Wójtowicz M., Zagęszczenie roślin w łanie jako istotny element kształtowania plonu nasion odmian populacyjnych i odmiany mieszańcowej rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops. 1998, 19 (2), s. 645-651.
- Wójtowicz M., Wielebski F., Porównanie zrestorowanych odmian mieszańcowych z odmianą wyprowadzoną z linii podwojonych haploidów i odmianami populacyjnymi rzepaku ozimego. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops. 2000, 21 (1), s. 55-64.
